Σάββατο 15 Ιανουαρίου 2011

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ – ΟΤΑΝ Η ΔΙΨΑ ΓΙΑ ΓΝΩΣΗ ΟΔΗΓΕΙ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ


File:Marie Curie (Nobel-Chem).png
 Φωτογραφία της Μαρί Κιουρί, της μεγάλης
επιστήμονος του 20ου αιώνα που πέθανε
από την ακτινοβολία των πειραμάτων της.
Ε
ίναι γνωστό πως ο άνθρωπος, ως πνευματική οντότητα, από την αρχή της ιστορίας του ως και σήμερα, έχει μία έμφυτη τάση να αποκτά γνώση. Χάρη στην φιλομάθειά του αυτή ο άνθρωπος, άρχισε να παρατηρεί, να ερευνά και να ανακαλύπτει και δημιούργησε τον ανθρώπινο πολιτισμό. Η περιέργεια αυτή του ανθρώπου, εκφρασμένη από τους σπουδαίους επιστήμονες και φιλοσόφους της παγκόσμιας ιστορίας, οδήγησε τον άνθρωπο σε μία σειρά τεχνολογικών και επιστημονικών ανακαλύψεων οι οποίες – σε καιρό ειρήνης – διαδέχονται η μία την άλλη με ολοένα και αυξανόμενο ρυθμό. Η περιέργεια αυτή οδήγησε κάποτε τον άνθρωπο, αψηφώντας τους πιθανούς κινδύνους, να ανακαλύψει πολλά πράγματα, από την φωτιά και τον τροχό μέχρι την πυρηνική ενέργεια και την αντιύλη. Άλλη φορά πάλι τον οδήγησε στο να εξερευνήσει τον κόσμο από ξηράς, θαλάσσης και αέρος και – εν τέλει – να εξερευνήσει και άλλους κόσμους διασχίζοντας το διάστημα...
Η
 έρευνα όμως η οποία οδηγεί στην απόκτηση της γνώσης είναι πολλές φορές επικίνδυνη για τον ίδιο τον ερευνητή. Ο προϊστορικός άνθρωπος που ανακάλυψε την φωτιά για παράδειγμα, θα μπορούσε να είχε καεί από αυτήν. Η δε σπουδαία επιστήμονας Μαρί Κιουρί – ένα πιο πρόσφατο παράδειγμα αυτήν την φορά – πέθανε από τις επιπτώσεις που είχε στον οργανισμό της η ακτινοβολία με την οποία ασχολείτο στις έρευνές της. Ας μην ξεχνάμε επίσης το πόσοι εξερευνητές του βυθού έχουν βρει βασανιστικό θάνατο από την νόσο των δυτών και το πόσο μεγάλους κινδύνους διατρέχουν οι – κυριολεκτικά – δεμένοι με ένα σχοινί με την ζωή αστροναύτες που εξερευνούν το παγωμένο διάστημα. Κάθε γνώση βλέπετε έχει και ένα τίμημα. Οι κίνδυνοι όμως αυτοί δεν είναι αρκετοί για να εμποδίσουν τον άνθρωπο από το να συνεχίσει να ερευνά.
Α
πό ηθικής πλευράς, το να θυσιάζεται κάποιος για το καλό του συνόλου στο οποίο συμβάλει η απόκτηση της γνώσεως για την οποία ο άνθρωπος αυτός ριψοκινδυνεύει την ζωή του, είναι μία πράξη αξιέπαινη, για την οποία η ανθρωπότητα οφείλει να είναι περήφανη καθώς αυτό είναι που την ξεχωρίζει από τις άλογες μορφές ζωής. Είναι όμως εξίσου ηθικό, κάποιος που με αυτοθυσία κάνει κάποιο επικίνδυνο επιστημονικό πείραμα να θέτει σε κίνδυνο και άλλες ζωές ανθρώπων που είναι άσχετοι με το πείραμα αυτό; Η απάντηση είναι πως, από ηθικής απόψεως ο άνθρωπος δεν έχει το δικαίωμα να θέτει την ζωή τρίτων σε κίνδυνο, χωρίς να είναι και αυτοί σύμφωνοι. Τα πράγματα όμως περιπλέκονται ακόμα περισσότερο όταν η αποτυχία του πειράματος δεν συνεπάγεται απλά τον θάνατο του ερευνητή και κάποιων άλλων ανθρώπων γύρω του, αλλά και την ολοκληρωτική καταστροφή της ανθρωπότητας και του πλανήτη…
Κ
άποιος που δεν είναι ενημερωμένος σχετικά με τα επιστημονικά τεκταινόμενα των τελευταίων ετών, θα έλεγε πως κάτι τέτοιο θα ήταν απλά αδύνατο, καθώς ακόμα και ένα πείραμα πάνω στην πυρηνική ενέργεια, αν αποτύγχανε, παρά τις καταστροφικές συνέπειες που θα είχε, δεν θα οδηγούσε στην εξάλειψη της ανθρωπότητας, ούτε στην καταστροφή της Γης και στο τέλος του κόσμου. Τα τελευταία χρόνια όμως, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών (CERN), αποφάσισε να πραγματοποιήσει στα γαλλοελβετικά σύνορα κοντά στην Γενεύη ένα μακροχρόνιο πείραμα το οποίο δικαίως θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως το πιο επικίνδυνο πείραμα που έγινε ποτέ.
Main Image
Από την ταινία "Angels and Daemons (Illuminati)",
παραγωγή αντιύλης στον LHC του CERN.
Κ
οντά στην Γενεύη λοιπόν, σε βάθος αρκετών δεκάδων μέτρων, βρίσκεται ένα κολοσσιαίων διαστάσεων κυκλικό μηχάνημα με περιφέρεια 27 χιλιομέτρων, ο Μεγάλος Επιταχυντής Σωματιδίων (Large Hadron Collider), γνωστός επίσης και ως LHC. Ο Επιταχυντής αυτός είναι φτιαγμένος έτσι ώστε, μέσα από συγκρούσεις σωματιδίων που κινούνται σε αντίθετες κατευθύνσεις, με ταχύτητα απειροελάχιστα μικρότερη του φωτός, να δύναται τόσο να παράγει άτομα αντιύλης (αντιυδρογόνου και αντιηλίου – μέχρι στιγμής), όσο και να αναπαραστήσει – το δυνατόν καλύτερα – τις συνθήκες που επικρατούσαν την στιγμή της Μεγάλης Έκρηξης. Βασική προσδοκία των επιστημόνων που διεξάγουν το πείραμα είναι, υπό αυτές τις συνθήκες που για πρώτη φορά θα μπορέσουμε να αναπαραστήσουμε τεχνητά, να ανακαλυφθεί το υποθετικό σωματίδιο που οι επιστήμονες αποκαλούν «σωματίδιο Χιγκς» (Higgs Boson) ή αλλιώς «σωματίδιο του Θεού» το οποίο σχετίζεται με τον τρόπο με τον οποίο τα στοιχειώδη σωματίδια αποκτούν μάζα. Η μελέτη, δια μέσου του πειράματος αυτού – εφ όσον βέβαια αυτό επιτύχει – του σωματιδίου αυτού θα μπορούσε να μας δώσει πολλές γνώσεις πάνω στην δημιουργία του Σύμπαντος, της ύλης και της αντιύλης. Για αυτόν τον λόγο άλλωστε και το πείραμα του CERN αυτό θεωρείται ίσως το σημαντικότερο πείραμα που έγινε ως σήμερα.
Τ
ο πείραμα όμως αυτό, όπως και τα περισσότερα πειράματα, κρύβει κινδύνους, αν κάτι δεν πάει καλά. Η διαφορά όμως με τα υπόλοιπα πειράματα συνίσταται στο ότι οι κίνδυνοι του πειράματος του CERN, όχι απλά είναι πολύ μεγαλύτεροι, αλλά αφορούν, όχι μόνο την περιοχή γύρω από την Γενεύη, αλλά ολόκληρο τον πλανήτη. Οι κίνδυνοι που μπορούν να δημιουργηθούν είναι πολλοί· δύο ωστόσο απ’ αυτούς είναι οι πιο σημαντικοί και οφείλονται και οι δύο στις συνθήκες αυτές της δημιουργίας του Σύμπαντος που θα δημιουργηθούν τεχνητά στον LHC. Από τους δύο αυτούς πιθανούς κινδύνους, ο ένας αφορά μεγάλο μέρος της Δυτικής Ευρώπης και ο δεύτερος – και πιο μεγάλος – από τους δύο αφορά ολόκληρο τον πλανήτη.
Από την ταινία "Angels and Daemons (Illuminati)",
η έκρηξη της αντιύλης.
Ο
 πρώτος κίνδυνος οφείλεται στο γεγονός ότι κατά την στιγμή όπου θα επιτευχθούν οι συνθήκες της δημιουργίας του Σύμπαντος, λόγω του ότι αυτές είναι ως ένα βαθμό απρόβλεπτες και μόνο εικασίες μπορούμε να κάνουμε γι’ αυτές, μπορεί να προκύψουν μη ελέγξιμες ποσότητες αντιύλης οι οποίες, με την ένωση τους με την ύλη, θα προκαλέσουν μία τεράστια έκρηξη που – στην καλύτερη περίπτωση – θα καταστρέψει ένα μεγάλο μέρος της δυτικής Ευρώπης. Η δε εκρηκτική δύναμη που προκύπτει από την ένωση ύλης και αντιύλης είναι τέτοια που, ακόμα και σε απειροελάχιστες ποσότητες, είναι λίαν καταστροφική. Όσο για το μέγεθος της καταστροφής, θα είναι πολύ μεγαλύτερο από την καταστροφή που παρουσιάζεται στην κινηματογραφική ταινία «Angels and Daemons (Illuminati)» διότι οι ποσότητες της αντιύλης θα είναι ακόμα μεγαλύτερες από αυτές που οι επιστήμονες μπορούν να ελέγχουν.
Από την ταινία επιστημονικής φαντασίας "Star Trek" (2009),
μία μαύρη τρύπα απορροφα τον πλανήτη Vulcan.
Ο
 δεύτερος κίνδυνος που θα μπορούσε να προκληθεί από το πείραμα, λόγω του ότι κατά το πείραμα θα δημιουργηθούν μικρές μαύρες τρύπες (micro black holes), ακίνδυνες για όσο οι επιστήμονες θα διατηρούν τον έλεγχό τους, είναι μία από αυτές τις μαύρες τρύπες να ξεφύγει από τον έλεγχο των επιστημόνων του CERN και να απορροφήσει ολόκληρο τον πλανήτη, όπως στην κινηματογραφική ταινία «Star Trek» (2009) μία μαύρη τρύπα απορροφά τον πλανήτη Βόλκαν (Vulcan) μαζί με κάθε μορφή ζωής σε αυτόν.
Π
αρά το γεγονός όμως ότι οι κίνδυνοι αυτοί είναι υπαρκτοί, οι επιστήμονες του CERN δεν πρόκειται να σταματήσουν το πείραμα ως ότου ανακαλύψουν αυτό που ψάχνουν. Η επιμονή τους αυτή βασίζεται αναμφίβολα στην ανθρώπινη δίψα για μάθηση και κατανόηση του Σύμπαντος, η έρευνα όμως αυτή μπορεί να γίνει και άμεσος κίνδυνος για την συνέχιση της ζωής στην Γη. Είναι όμως σωστό, οι επιστήμονες αυτοί να θέτουν σε κίνδυνο τις ζωές 6,5 δισεκατομμυρίων ανθρώπων; Μήπως η διακοπή των ερευνών όμως μπορεί να οδηγήσει την ανθρωπότητα σε μία εποχή παράλογης φοβίας για την γνώση, όπως ήταν και ο Μεσαίωνας; Και τέλος, είναι τόσο αναγκαίο το πείραμα αυτό να γίνει τώρα ή μήπως θα ήταν καλύτερα να αναβληθεί ώστε να γίνει σε ένα ακατοίκητο ουράνιο σώμα, αρκετά μακριά ώστε η Γη να μην κινδυνεύει απ’ αυτό;